Astanga joga (asztanga) – oznacza ośmiostopniową (ośmioraką/ośmioczłonową) ścieżkę jogi. To określenie zostało użyte przez Patańdżaliego w jego dziele Jogasutry. Traktat ten obejmuje nauczanie jogicznych praktyk, które zostały uporządkowane i spisane przez Patańdżaliego prawdopodobnie w II wieku p.n.e. w postaci 195 krótkich form, często nawet nie będących pełnym zdaniem. Bardzo lakoniczna forma wymaga komentarza, dlatego ważne jest kto opatrzył Jogasutry komentarzem, bo w dużej mierze nadaje on sens tym krótkim wypowiedziom.
Ośmiostopniowa ścieżka jest opisana w księdze drugiej „o sadhanie, czyli drodze dojścia”. Patańdżali opisuje w niej trudności, jakie adept jogi napotyka na swojej drodze – niewiedzę, świadomość własnego ja, pragnienia, awersje, przywiązanie. Najważniejszą, czy też najtrudniejszą do usunięcia jest niewiedza, a usuwamy ją poprzez poznanie rozróżniające (7 stopni wymienionych przez Patańdżalego) oraz właśnie ośmiostopniową ścieżkę.
Sutra II.29. yamaniyamasanapranayamapratyaharadharanadhyanasamadhayo 'stavagani
JAMY, NIJAMY, ASANY, PRANAJAMA, PRATJAHARA, DHARANA, DHJANA, SAMADHI –OŚMIOMA CZŁONAMI DODATKOWYMIPatańdżali „Jogasutry”
Komentarz do jogasutr przypisywany Wjasie
Tłum: LEON CYBORAN
Co oznaczają poszczególne człony zalecane do praktykowania:
- YAMA – zasady moralne /praktyki dyscypliny społecznej
- NIYAMA – praktyki dyscypliny indywidualnej
- ASANA – pozycje ciała
- PRANAYAMA – kontrola energii witalnej, prany
- PRATYAHARA – wycofanie zmysłów, skierowanie ich do wewnątrz
- DHARANA – koncentracja
- DHYANA – medytacja
- SAMADHI – stan nadświadomości
Celem wszystkich działań opisanych w jogasutrach jest rozwój duchowy, oświecenie i w konsekwencji wyzwolenie duszy z cyklu reinkarnacji.
Taka jest ośmioraka Ścieżka Jogi, która prowadzi człowieka do ostatecznego celu. Kaiwalja (Absolutność). Bardziej przystępnie można ją przedstawić jako „zrozumienie Prawdy poza wszelkim intelektualnym pojmowaniem
Paramahansa Yogananda „Autobiografia Jogina”
Pamiętajmy, że istnieje współczesna forma jogi zwana astangą, ale określenie o którym mówimy – ośmiostopniowa joga, dotyczy wszystkich ścieżek jogi. Astanga joga nauczana przez Pattabhi Jois’a jest po prostu odmianą jogi na ośmiostopniowej ścieżce jogi.
